| |
TOMMIKS
(Capitan Miki)
İtalya'da 17x7,5 santimlik hedef kitlesinin yaşını düşük tutan haftalık bir western çizgiromanı olarak ilk kez 1951 yılında yayınlanmaya başlayan Capitan Miki/Tommiks isimli başlık kendilerine kısaca esseGesse adını veren Giovanni Sinchetto, Dario Guzzon ve Pietro Sartoris'in oluşturduğu üç kişilik bir ekip tarafından hazırlanıyordu. Yayınlandığı andan itibaren gerek İtalya'da gerekse daha sonra yayınlandığı bir düzine Avrupa ülkesinde olağanüstü bir popülarite yakalayan Tommiks, esseGesse ekibince 1967'de yayınına son verilinceye kadar fasiküller halinde tam 825 sayı/hafta boyunca gündemde kalmıştır.
Tommiks, 1835-1840 yıllarının Amerika'sında yaşayan ve henüz on beş yaşında katıldığı rancer teşkilatı içinde başarılı görev yapan biridir. Nevada'da adaleti ve toplumsal düzeni sağlamakla görevli rancerların merkez üssü konumundaki Kulver Kalesi ve civarında hayatını geçirmektedir. Vahşi Batı atmosferi içindeki Tommiks maceralarında, genç rancere içkiye oldukça düşkün olmalarına karşın onu bebekliğinden itibaren yetiştiren Doppio/Konyakçı ve Salasso/Doktor Salasso eşlik eder. Ayrılmaz üçlünün dışında Kulver kalesindeki diğer rancer arkadaşlarından bilhassa Albay Brown ile İtalyan asıllı Gennaro ve Albayın asabi görünüşlü, çilli suratlı Suzzy/Suzi adlı kızı da maceralarda sık sık boy göstermiştir. Belirginleşen devamlı bir düşmanı olmasa da, gerçekleştirmeye çalıştığı her yasadışılıkta rancerleri karşısında bulan ve onlardan intikam alma hırsıyla yaşamaya başlayan kılık değiştirme ustası Magic Face/Binbir Surat'ın rolü seri içinde her zaman hatırlanmaktadır.
 |
 |
Capitan Miki, Türkiye'de yayınlanırken kapak resimlerini uzun yıllar çizecek olan ressam Samim Utkun tarafından önerilen Tommiks ismiyle yayınlanmış ve tanınmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrası İtalyan çizgiromancılığının en ünlü marka isimlerinden biri olan başlık, ülkemizde ilk olarak 1956 yılı başında Ceylan Yayınları tarafından yayınlanmıştır. Çok uzun yıllar boyunca, ta 1985 yılına değin bu yayınevinin logosuyla boy gösteren Tommiks, bu zaman zarfında sadece bir kez, o da 1963'de Kahraman Ranger başlığı altında Ceylan'la aynı anda yayına giren Kartal Yayınları tarafından kısa bir süre basılmıştır. Ayrıca Ceylan versiyonunun ortaya çıktığı yıl Mehmet Tekdal'ın teknik yönetimindeki Roket dergisi, "Bugün Tommiks diye tanıtılan kahraman gerçekte Miki Rancer'dir." ifadesiyle 16 Şubat 1956 tarihinde çıkan 2. sayısının sayfalarında Miki Rancer-Tommiks başlığını kullanarak tefrikalar halinde karakterin maceralarını basmaya başlamıştır.
 |
Bu nedenden dolayı mahkemelik olan iki yayınevinden kazançlı çıkan yayınevi Ceylan olmuş ve seriye birçok kez yeniden başlayarak tekrar tekrar basmıştir. Ceylan Yayınları'nın versiyonları arasında 1965 yılı Ekim ayında başlayan ve üç yıl kadar yayında kalan küçük boy Renkli Tommiks serisi; 1968 yılında devreye giren küçük boy Kahraman Tommiks serisi yaklaşık 200 sayı boyunca raflarda yerini almıştır. 1967 yılında haftalık bir serisi basılmıştır. Mayıs 1971'de 'yayınlanmamış yeni maceralar' ibaresiyle bir diğeri devreye sokulan Tommiks, ayrıca Ceylan logosuyla büyük boy çıkan şu serilerde de gözükmüştür: haftalık fasiküller halinde Kahraman Tommiks adıyla 1961, Kahraman Tommiks olarak aylık seride 1962, Yeni Tommiks-Kitap başlığıyla 1966,1967 (iki farklı seri), 1971 (aynı yıl basılan ikinci seri), 'özel sayı' ibaresiyle 1972, ayrıca Haziran 1982 - Kasım 1984 ve Aralık 1984 - Şubat 1987 tarihleri arasında yayında kalan iki ayrı haftalık Ceylan serisiyle daha adından söz ettirmiştir.
 |
 |
Ayrıca büyük boy ve kısa süreli olarak 1975 ile ciltli olarak da 1979 yıllarında Tommiks ve Teksas ortak başlığında maceraları yayınlanmıştır. Son yıllarda Türk okuruna çok aşina bu eski çizgiroman başlığını yeniden gündeme getiren yayınevi önce Tay Yayınları (hatta kısa bir süreliğine Ecem Yayınları adı allında ikinci bir seri daha yayına sokmuştur) olmuş, onu Aksoy Yayıncılık izlemiştir. Ancak büyük boy albümleriyle oluşturulmaya çalışılan Tommiks koleksiyon serisi sadece 6. sayısında yayınevinin düştüğü maddi ve idari zorluklardan dolayı yarıda kalmış, 'altın seri' ile aylık serisi de çok az çıkmıştır. Ayrıca bazı maceraları 1990'ların ortasında Meydan, Sabah ve Milliyet gazetelerinden ilave olarak verilmiştir. 2004'te Hoz Comics ve 2005 yılında Demirbaş Yayıncılık tarafından renkli serileri piyasaya sürülmüştür.
Tommiks'in Türkiye'deki Yayın Serileri
1. Seri /Aralık 1955
TOM MİKS
Tom Miks'in ülkemizde haftalık, üç bant ve 32 sayfa yayımlanan bu ilk serisi, İtalya'da tek bant 32 sayfalık strip yayınına 116. sayıda yetişerek tekrara girdi. Yarım kalan orijinal macera sırası 1959 yılında başlatılan özel Seri'nin 1. sayısından itibaren devam etti. Çıkış fiyatı 50 kuruş olan seri bilindiği kadarıyla yaklaşık beş yıl, 261 sayı sürdü.
2. Seri / 1959
TOM MİKS ÖZEL
116. sayıda yarım kalan 1. serideki macera sırası yaklaşık 1 yıl sonra Tom Miks özel adıyla 15 günde bir devam etmeye başladı. Bu dizinin de İtalya'ya göre hızlı gitmesi yayının düzensiz aralıklarla sürmesine neden oldu. 64 sayfa, 100 kuruş ile başlayan serinin 61. sayısındaki macera, 1961 yılında çıkan Tom Miks Yıllığı'nda devam etti. Daha sonra 62. sayı ile birlikte "özel" ibaresi kaldırılarak, yıllıkta kalınan yerden Yeni Tom Miks Kitap adıyla toplam 93 sayı sürdü.
TOMMİKS YILLIKLARI
Erdoğan Egeli'nin kurduğu Ceylan Yayınları 1960 yılında 5. yaşını doldurması nedeniyle bir yıllık çıkardı. 112 sayfa ve fiyatı 5 lira olan bu özel sayıda çizgiromanların yanısıra yayınevi ile İlgili bilgiler bulunuyordu
"Ceylan Yayınları müessesesi nasıl çalışır?" başlığı altında kitapların hazırlık aşamasından baskı, cilt dağıtım ve iade bölümlerine kadar birçok bilgi fotoğraflarla anlatılıyordu.
Yıllıkta ayrıca Bir Atın Hikayesi, Dağda Fırtına adlı kısa hikayeler, Teksas, Tom Miks, Kinowa'nın ilk sayılarının yanısıra Pov Vov Smith ve Gizli Şerif'in çızgiromanları da yer alıyordu.
Ertesi yıl çıkan Tom Miks Yıllığı öncekinden daha farklı idi. 64 sayfa olarak çıkan bu yıllık o anda devam eden Tom Miks özel (61) serilerinin Yeni Kitap adıyla sürmesine köprü vazifesi gördü.
 
3. Seri / 1961
KAHRAMAN TOM MİKS
Yeni Tom Miks Kitap'ın yayını sürerken bir seriye daha başlandı; Kahraman Tom Miks. EsseGesse'nin 708 stripte tamamladığı bütün maceralar, sırasıyla 235 sayıda toplandı. 236. sayıdan itibaren Fransız çizerlerin çalışmalarıyla 270 sayı civarında, 1966'ya kadar sürdü, 1. sayı numarası hata sonucu 72 olarak basıldı.
 
TAKLİT Mİ? TELİF Mİ? / 1962-1964
Ceylan Yayınları'nın, okurların büyük beğenisini kazanan Teksas ve Tom Miks'i defalarca yayımlaması Kartal Yayınları'nın sahibi Hakkı Bigeç'in ilgisini çekti. Bigeç, 1961'in sonlarına doğru, Kartal'da Blek'e, Kovboy dergisinde Yüzbaşı Miki'ye yer verdi. 1962 yılında ise Teksas'ı Çelik Blek ve Blek Teksas, Tom Miks'i de Kahraman Ranger başlıklarıyla kitap halinde yayımlamaya başladı.
 |
 |
1964 yılından itibaren ise yayıncı Fikriye Bigeç'ti. Fikriye Bigeç de, Kartal Yayınları gibi Çelik Bilek ve Kahraman Ranger adı altında sevilen kahramanların maceralarını yayımlamayı sürdürdü
Çizgiromancılar arasında bu serilerin korsan yayımlandığı söylense de, rivayet odur ki karışıklık yayınevlerinin telifleri ayrı ülkelerden almasından kaynaklanıyordu.
Aynı maceraların farklı başlıklar altında, farklı yayınevleri tarafından yayımlanması tarafları mahkemelik yaptı. Sonunda yayını sürdüren Ceylan Yayınları oldu.
4. Seri / 1964
YENİ TOM MİKS KİTAP
Seri 30 Haziran 1964'te Kahraman Tom Miks 135. sayıda iken başlıyor, 1966 ortalarına kadar sürüyor.
5. Seri /1965
RENKLİ TOM MİKS
3 Şubat 1965'te 64 sayfa, 100 kuruş ve küçük boy olarak okurla buluştu. Birkaç sayısı renkli yayımlandıktan sonra siyah-beyaza döndü. Kapak çizeri yine Samim Utkun'du. Çizgiromanseverler arasında, kitapların arkasındaki renkli çizgilerden dolayı Pijamalı seri olarak adlandırılır.
6. Seri / 1966
YENİ KİTAP TOM MİKS
21 Haziran 1966'da başlayan Tom Miks'in bu serisinin kapağında Yeni Kitap ibaresi vardı Yeni olmasının nedeni birçok kez yayımlanmış olan EsseGesse maceralarının yerine Fransız çizimlerine yer vermesi idi.
32 sayfa ve 75 kuruşa yayımlanan bu iki serinin ömrü fazla uzun olmadı. 1967 yılının başlarına kadar sürdükten sonra yeni bir seri başladı.
7. Seri / 1967
TOM MİKS
EsseGesse grubunun çizimlerine yeniden dönüş yapılan bu büyük seri orijinal birinci sayıdan itibaren 22 Ağustos 1967'de yayımlanmaya başladı. Önceleri 75 kuruş, 32 sayfa olan haftalık fasiküller ileri sayılarda 100 ve 125 kuruş oldu. Başlangıçta logoların altında bulunan bant daha sonra kaldırılarak 59. sayıdan itibaren klasik kapak tarzıyla toplam 213 adet yayımlandı.
8. Seri / 1968
KAHRAMAN TOM MİKS
1965 yılında çıkan küçük boy, renkli serinin satış başarısı yayınevini Haziran 1968'de aynı boyutlarda yeni bir seri başlatmaya şevketti. Üçüncü seriyle aynı adı taşıyan cep boyu kitaplar 64 sayfa ve 100 kuruştu. Sayfaların küçülmesiyle netleşen ve baskı kalitesi yükselen dergiler okuyucunun ilgisini artırdı. Haftalık yayımlanan seriler 1971 yılı ortalarında 170'li sayılarda sonlandırıldı.
9. Seri / 1971
Yayınevi hiç vakit kaybetmeden aynı isim ve aynı boyda serilerin tekrarına başladı. Alışıldık Ceylan resmi etrafındaki yedi yıldızlı yayınevi logosunun değiştirildiği seri, ilerleyen sayılarda 48 sayfaya indirilerek 180'lere kadar sürdü.
10.Seri / 1971
TOM MiKS
2 Haziran 1971'de 64 sayfa ve 125 kuruş olarak başlayan bu seride tekrar Fransız ressamların çizimlerine ağırlık verildi 50'li sayılara kadar devam etti.
11. SERİ / 1972
TOM MİKS
1972 ve 1973 yıllarında iki Tom Miks serisi daha yayına başladı. "Türkiye'de Çıkmamış Maceraları" üst başlığıyla Fransız çizimlerinin yayımlandığı bu seriler, haftalık, 64 sayfa ve 150 kuruş fiyatı ile yayınlandı. Serilerin ilki 4 Eylül 1972'de başlayıp 10 sayı sürdü.
12.Seri / 1973
İkinci seri 6 Temmuz 1973'te başlayıp 13 sayı sürdü.Bu seride resimler değişti.
Aynı kapak tarzı ile seri tekrar yayımlandı.
13. Seri / 1973
TOM MİKS
1973 Mayıs'ında eldeki fasiküllerin ciltlenmesiyle yeni bir seri başlatıldı. 160 sayfa, 500 kuruşluk lake kapaklı bu seri 50'li sayılara kadar sürdü. 363'lük serinin başlamasından kısa bir süre sonra da bitti. Kapakların bir yüzünü Samim Utkun, diğer yüzünü Yücel Köksal çizdi.
14. Seri / 1974
TOMMİKS
1974 yılında 500 kuruş, 160 sayfa yayımlanmaya başladı. 363 sayı devam etti. Başlangıçta kapak resimleri daire içinde olduğundan bu seriye koleksiyonerler arasında oval kapak da denir. 198. sayıdan sonra sayfalardaki fasikül numaraları kaldırıldı. Zaman içinde sayfa sayısı önce 128 sonra 112, 96 ve sonunda 80'e indi. Kendi içinde en az 5 defa tekrar yaparak yayımlanmış en uzun seri oldu. Samim Utkun ve Yücel Köksal'ın çizdiği kapaklardaki daire 114. sayıdan itibaren kaldırıldı. Lake kapaklar karton kapağa dönüştü.
15. Seri / 1975
TOM MİKS ve TEKSAS
2 Haziran 1975'ten itibaren büyük boy, 9 sayı yayımlandı. İlginç tarafı maceraların sadece ilk ve son sayfalarının Samim Utkun tarafından renklendirilmiş olmasıydı.
16. Seri / 1979
TEKSAS ve TOM MİKS
1 Şubat 1979'dan itibaren 15 günde bir. 130 sayfa olarak çıktı. Kitabın yarısı Teksas, yarısı Tom Miks maceralarından oluşuyordu. 1980 sonlarında, 34. sayıda bitti.
17.Seri / 1982
TOM MİKS
İlk sayısı 14 Haziran 1982'de yayımlanan bu seri, gelmiş geçmiş en derli toplu Tom Miks takımı olarak nitelendirilir. Öncelikle Serdar Hızlı'nın çizdiği kapaklar 28. sayıdan sonra tasarımı değişerek yerini orijinal kapaklara bıraktı. EsseGesse imzalı maceraların tamamlanmasının ardından 95. sayıdan itibaren Fransız ressamların çizimleriyle 1984 sonları 132. sayıya kadar devam etti.
18. Seri /1984
TOM MİKS
Kahramanın kitapları 24 Aralık 1984'te, 80 sayfa olarak yayımlanmaya başladı. 49. sayıdan sonra 48 sayfalık fasiküle dönüştürülerek toplam 118 sayı sürdü. 27 Mayıs 1987'de bitti. Baskı ve cilt istikrarı olarak çok beğenilmedi. Ceylan Yayınları'nın kapanmasına yakın bir tarihte çıktığı için düzgün bir takım olamadı. Kapaklar Ömer Muz imzalı.
19. Seri / 1987
TOM MİKS
118 sayılık serinin ardından 3 Haziran 1987'de yayına başlayan seri, ne yazık ki çok uzun sürmedi. Toplam 6 sayı çıktıktan sonra Ceylan Yaymevi'nin kapanmasıyla bu seri de sonlanmış oldu. Ceylan'ın aldığı bu karar, çızgiroman dünyasında şaşkınlıkla karşılandı.
20. Seri / 1989
Yüzbaşı Tom Miks
Ceylan Yayınevi'nin kapanmasının ardından bu kez Tay Yayınları okurları Tom Miks'siz bırakmadı. 15 günlük aralıklarla çıkan 96 sayfalık kitaplar toplam 54 sayı sürdü. Yüzbaşı Tom Miks başlığıyla EsseGesse koleksiyonunu tamamlayamayan seriler arasında yer aldılar. Orijinal sırada yayımlanmayan Tom Miks'in ancak üçte ikisi yayımlanabildi. Serinin yayını devam ederken bir yandan da Büyük Albüm adı altında ciltleri yapıldı. Kapakları Arslan Şükür çizdi.
21. Seri / 1991
Yeni TOM MİKS
Tay Yayınları'nın ardından seriyi Ecem Yayınları Yeni Tom Miks adıyla devam ettirdi. Bu seri toplam 5 sayı yayımlandı. Tamamı EsseGesse çizimlerinden oluşuyordu.
22.Seri / 1999
TOM MİKS
1998 yılının sonlarında, gazeteciliğin yanısıra çizgiroman sektörüne de el atan Erol Aksoy, Aksoy Yayıncılık adı altında sevilen çizgiroman kahramanlarının maceralarını yayımladı. Teksas ve Tom Miks bunların başında geliyordu.
Yüzbaşı Tom Miks, 294 sayfa hardcover, lüks cilt olarak yayımlandı. Biri "Altın Sayı" olmak üzere toplam sekiz cilt yayımlandıktan sonra yine sekiz tane basılan 112 sayfalık kitaplara dönüş yapıldı.
Cilt kalitesi iyi olmasına rağmen maceraların orijinal sıralamayı takip etmemesi ve beyaz kağıda basılması okurları rahatsız etti.
23.Seri / 2004
Yeni TOMMİKS
Demirbaş Yayıncılık, Türkiye'de hiç yayımlanmamış Fransız çizimi Yeni Tom Miks ile yayın hayatına 2004 yılının Haziran ayında başladı Toplam yedi sayı, 200 sayfalık siyah-beyaz kitapla birlikte, iki sayı Renkli Tom Miks yayımlandı ve son buldu.
24.Seri / Haziran 2004
RENKLİ TOM MİKS
Hozcomics, ilk olarak 1965 yılında renkli olarak yayımlanan Teksas ve Tom Miks'i 40 yıl sonra yeniden yayımlama kararı aldı. Yıllar önce denenip kısa sürede vazgeçilen bu renkli yayını tekrarlamaktaki amaç, değişen sosyal ve teknolojik şartlarla çizgiroman okurunu yeniden harekete geçirmek, sürekli tiraj kaybeden sektörü canlandırmaktı.
Haziran 2004'te kuşe kağıt 16x23 cm boyunda, 32 sayfa, tamamen renkli Tom Miks 15 günlük aralıklarla Türk okuruna sunuldu.
Ancak yıllar önce uzun soluklu olamayan renkli seriler gibi Hozcomics'in yayınladıkları da uzun sürmedi. Toplam 14 sayı yayınlandıktan sonra yayınevi nostaljik, siyah-beyaz formata dönüş yapmak zorunda kaldı.
RENKLİ TOM MİKS KOLEKSİYON
Siyah beyaz ciltlerin ilkine karşılık gelen Tom Miks'in 14 fasikülü 2005 Aralık'ta Renkli Tommlks Koleksiyon adıyla lüks hardcover cilt olarak hazırlandı. 224 sayfalık bu ciltler çizgiroman okurlarından fasiküllere göre daha fazla ilgi gördü.
EsseGesse TOM MİKS
2004 yılının Haziran ayında renkli olarak yayımlanan Tom Miks, 2005 yılıyla birlikte siyah-beyaza dönüş yaptı. 32 sayfalık renkli fasiküllerin okuyucuyu tatmin etmemesi üzerine alınan bu karar sonrasında Türkiye'de yeni bir dönem başlamış oldu.
224 sayfalık ciltler halinde, aylık yayımlanmaya başlayan EsseGesse Tom Miks ciltleri baskı kalitesi ve düzenli yayınıyla bir anda çizgiromanseverlerin gözdesi haline geldi. Bu formatta, Teksas 26 sayıda, Tom Miks 34 sayıda tamamlanmış oldu.
Dardo Yayınevi'nin 112 sayfalık "Tutto" serisini iki kitap birarada yayımlayan Hozcomics'in kapak çizimlerini Fatih Okta yapıyor. Bu uzun serüvende amaç Tommiks'in ilk kez tam sıralı, düzgün baskılı takımlar halinde kütüphanelerdeki yerini alması. EsseGesse maceralarından oluşan Tom Miks'in 13 buçuk yıl süren maceralarının tamamı Hozcomics tarafından tamamlandı.
 Çoğu İtalyan çizgi romanları gibi Tommiks ve diğer karakterler de o dönemin sinemadaki ünlü simalarından esinlenilerek yaratılmıştır. Tommiks biraz -o dönemler daha bir çocuk olan- Anthony Perkins'e benzer. Doktor karakteri Stagecoach filmindeki Thomas Mitchel'in oynadığı alkolik doktordan, Konyakçı ise Albuquerque filmindeki George "Gabby" Hayes'ten esinlenilmiştir. (Bkz.soldaki resim)
Türk Çizgiroman dünyası için bu kadar önemli olup da karikatür malzemesi olmak tabii ki beklenemez, özellikle Lombak'ta seri olarak Göksel tarafından çizilen ve Türk Ordusu tadında maceralar yaşayan Tommiks ve özellikle Ahmet Yılmaz'ın tek karikatürlük esprileri unutulacak gibi değildir. Göksel'in maceraları tamamen bir Türk askeri birliğinde geçebilecek türdendir, tertipçi askerler, Anadolu'nun her yerinden bir araya gelmiş erler, Tommiks'den ölesiye korkan astsubaylar vs... Karikatürler ise genellikle Tommiks'in görünümüne, Suzi ile olan uzatmalı ilişkisine ve yüzbaşılıkta takılıp kalmasına değinir:
"-Barmen bana bir bardak süt!!!
-Süt mü, hala süt mü? Ulan koca adam oldunn, devrelerin albay oldu, tuğgeneral oldu sen hala yüzbaşısın. Ayrıca şu Suzi'yi de senden başka herkes götürdü. Ulan noolurdu sende Lojistiğe, Satınalmaya bi albay bi yarbay olaydın, ödeneklerin ucundan ucundan yiyeydin..."
|
|
